Vai trò của thuế là gì? Trước tiên, thuế là hình thức phân phối và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân. Điều này nhằm hình thành nên quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của Nhà nước (NSNN). Mục đích là để đáp ứng nhu cầu chi tiêu cho việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước.
Thuế có các vai trò sau:
Vai trò thứ nhất của thuế
Thuế là công cụ chủ yếu của Nhà nước nhằm huy động tập trung một phần của cải vật chất trong xã hội vào NSNN.
Nhà nước ban hành pháp luật thuế và ấn định các loại thuế áp dụng đối với các pháp nhân và thể nhân trong xã hội.
Việc các chủ thể nộp thuế – thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đã tạo ra nguồn tài chính quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn thu NSNN.
Với cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, hệ thống pháp luật thuế mới được áp dụng thống nhất giữa các thành phần kinh tế.
Thuế đã điều chỉnh được hầu hết các hoạt động sxkd, các nguồn thu nhập, mọi tiêu dùng xã hội. Đây là nguồn thu chính của NSNN.
Vai trò thứ hai của thuế
Thuế là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế và ‘đời sống xã hội.
Thông qua các quy định của pháp luật thuế về cơ cấu các loại thuế, phạm vi đối tượng nộp thuế, thuế suất, miễn giảm thuế… Nhà nước chủ động phát huy vai trò điều tiết đối với nền kinh tế.
Vai trò này của pháp luật thuế được thể hiện ở điểm:
Pháp luật thuế là công cụ tác động đến tư duy đầu tư, hành vi đầu tư của các chủ thể kinh doanh, hành vi tiêu dùng của các thành viên trong xã hội. Dựa vào công cụ thuế, Nhà nước có thể thúc đẩy hoặc hạn chế việc đầu tư, tiêu dùng.
Ví dụ: Nhằm hạn chế việc tiêu dùng đối với một số hàng hóa, dịch vụ, Nhà nước tăng thuế suất thuế GTGT, thuế XNK…đối với việc sản xuất kinh doanh, tiêu dùng các loại hàng hóa đó.
Hoặc để thực hiện chính sách bảo hộ, khuyến khích sản xuất trong nước và khuyến khích XK, pháp luật thuế XK, thuế NK có các quy định khuyến khích hoặc hạn chế việc XNK đối với một số hàng hóa.
Sự khuyến khích hoặc hạn chế này thể hiện tập trung ở biểu thuế áp dụng có tính chất phân biệt đối với các loại hàng hóa XNK.,
Như vậy, thông qua pháp luật thuế, Nhà nước có tác động tích cực trong việc thúc đẩy sản xuất phát triển trên cơ sở tận dụng và sử dụng hợp lý và có hiệu quả các nguồn lực của đất nước trong việc điều chỉnh cung – cầu và cơ cấu kinh tế.
Vai trò thứ ba của thuế
Thuế là công cụ góp phần đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế và công bằng xã hội.
Trước hốt, sự bình đẳng và công bằng được thể hiện thông qua chính sách động viên giống nhau giữa các đơn vị, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tố có những điều kiện hoạt động giống nhau.
Bên cạnh đó, sự vận động của nền kinh tế theo cơ chế thị trường đòi hỏi Nhà nước phải sử dụng đồng bộ nhiều công cụ khác nhau, để khắc phục những sự mất cân đối về mặt xã hội trong đó có mất cân đối về thu nhập.
Nhà nước sử dụng pháp luật thuế làm công cụ để điều hòa vĩ mô thu nhập trong xã hội.
Thông qua các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước thực hiện việc điều tiết thu nhập của các đối tượng nộp thuế và các thành viên trong xã hội.
Đây chính là vai trò phân phối lại thu nhập xã hội của thuế.
Xem thêm: Khóa học ôn thi công chức thuế
Xem thêm: Khóa học xuất nhập khẩu
